Framside

Om laget

Nytt

Historie

Referat/dokument

Låt ó Link

Peikarar

Aktivitetslogg

Valdres Folkemusikklag

Valdreskvelven – 25 år i 1987.

Historisk tilbakeblikk av Knut Hemsing på jubileumsfesten på Åsvang den 4. april 1987
Tilbake

Ifrå gamalt va det nøk øfto at ei 2-3 felespelara øvde inn slåtta i fellesskap o spelte i festlige samver både te underhaldning o dans. Men e ha alder høyrt at dei hadde noko navn på sleke småvørne lag o heldan inkji at dei hadde noko faste øvinga. –Det va nøk helst noko dei berre gjorde ner det fall se slek.

Fyrste dagadn i mars 1962 vart det kalla inn te eit spelemannskurs på Ølken i Slidre – o med Sigbjørn Bernhoft Osa so instruktør. – Osa va nøk i frå før gøtt kjende i desse øvre Valdris bygdo. – I 1979 kom boke hass, Spelemannsliv, ut, - o her førtel han lite um krigsdagadn i april i 1940 so han va med på. På side 40-42 fortel han at dei var komne opp til Ryfoss den 1. mai, då det kom ordre at motstanden var slutt. Soldatad`n skulde då nedover att te Hvalsmoen o internerast der.

Då dei kom te Løkji, trefte dei på noko norsk befal, - o i blant dei var obertløytnant Henningsmoen. Osa sporde um kost det vilde gå med dei? Han fekk te svar at befalet rekna med å gå i fangenskap, - men før dei menige var det meir usikkert. Osa sporde då: "Kan eg berre stikke ifrå ?" Henningsmoen svara: " Ja – førebels er nr. 724 dimittert. – Osa gjorde honnør o kuta beinaste vegen upp te hono Ivar Ringestad. – Han vart verande på Renjistad den summaren, o vart heilt sikkert gøtt kjende med innvånaro i bygdo her. – Dette so her er nevnt må vera brukbare bakgrunn – før at spelemanns kurset i 1962 kom i stand.

På desse kurse va det 10 eleva, 5 ifrå Vang o 5 ifrå Slidre. Fleire tå læresveino hadde nøk helde i felun før, o spelt lite både te dans o anna. Ner no både instruktør o eleva gjekk inn i leiken med fulle muggo, so laut det ende bra. – O det gjorde det då okso. – Den 7. mars 1962 vart laget stifta. Det gjekk svert greitt o få te styre: Ola Grihamar vart formann, Erik Steine Riste nestformann, Torgeir Havro kasserar, Arvid Jacobsen Myhre skrivar, Andris Dahle o Harald Fylken styremedlemmer. – Men, det er so øfto det melle se eit men, - slek var det her ogso. – Laget måtte ha eit navn so passa. – Det vart fundering i det vie o breie o inkji noko resultat. Då var han Sigbjørn snøgge te o ta fela o tonad`n tå dei gamle velkjende springarare: V a l d r i s k v e l v e n fløymde ut. No var det ingen so va i fundering lenger, - nøtte var knekt, - o laget hadde fått eit gøtt navn: Valdreskvelven Spelemannslag.

Før o få noko sving på det, laut laget ta te med øvinga, - o her i Vang var han Ola Grihamar go o ha. Det gjekk ’kji so lange tie før lage hadde førdubla se. Før us so sogna te Åsvang var det ogso store hjølp at han Andris o han Endre Gjivre va so villige te o ta se tå uss so va nokolite yngre enn dei. Det var berre felespelara, o ner øvingad’n skulde haldast i heimo hjå kor enkelt, vart det nøkso tungrodd. Men det gjekk upåklagele o allereio ette ei tå dei fyste øvingo – so den gønge vart halde hjå hono Harald Fylken på Vølle i Slidre – kom det spørsmål um laget vilde spela på ein bondelagsfest på Kvamshall sama kvelden. Det vart også gjort. At det va fleire goe spelemenna i lage allereio i starten, går tydeleg fram ifrå lagstevlingen i Hallingdal fylkeslag på Gol den 4.11.1962. Valdreskvelven vart best med 181 poeng i tevling med Gol, Torpo o Ål spelemannslag. Her o no ska dø få høyre nøvne på dei 4 i frå våro lang so sto før desse bragden: Det va Andris Dahle, Ola Grihamar, Lars Bjerke o Torgeir Havro.

Ein av dei ivrigaste i lage, Harald Fylken, gjekk burt alt i –63. Nye spelemenn var det fåe av, o siste året det var Slidringar i laget var i –69.

Dei fyste åre i frå starte, vart det titt o jamt halde kurs her. Torleiv Bolstad var instruktør både i Ryfoss og på Grindaheim. Det var stor synd at ein så stor kapasitet skulde gå burt så alt før tile.

Eit kurs so gjekk på Fagernes før heile Valdris må ogso nevnast. Her var det inkji berre ein, men heile 3 topp instruktøra. Sigbjørn Bernhoft Osa, Kjetil Lønndal o Torleiv Bolstad. Noko slekt er nøk inkji vanle kordagskøst før ein sauebonde i frå øvre Valdris.

Dersom ein ska gå inn før o gje ei heilt korrekt framstilling tå lagsarbeie frå i -62 o te i dag, vilde ei gøtt førde møtebok vera te goe hjølp. Dessverre ser det ut før at møteboke ha likt se best i skrivebordskuffun. I tidsrumme frå november -64 te mai –69 er det berre blanke ark. Det sama ha ogso skjett ifrå november –75 te januar –83. Me ha nøk sikkert gløymt o kjøpe uss fargestifte. Men Landslaget har då te kort år fått sitt frå uss, - o her går det framm kem so ha sagt se villge te o stå so formann. – So formann sto: -62, Ola Grihamar, -63, -64 Knut Hemsing, -65, -66, Ola Grihamar, 1967-1982, Knut Hemsing. Kasserarjobben sto heldan inkji høgt i kurs. Desse hadde den: -62, Torgeir Havro, -63, -64, John Nertrost, -65, -66, Knut Hemsing, 1967-1970, Boye O Wangensteen, 1971-1982, Lars O. Wangensteen. Her er det på sin plass o føye te at det va ho Anna, kona te Lars, so sa seg villig til, og gjorde dette arbeidet i alle desse åra.

Ho va ogso grei o få med i mange tå dei jobbo so melde se unde Hilmestevno. Ner pågangen med utfylling tå tevlingskort gjekk so hardast undå, va ho Anna go å ha. Det er klaga litevetta på møtebokføringa, men før året –71 er det eit unntak. Her er det uppsett at laget har spelt te underhaldning o dans på desse stello: - Oppland bondekvinnelags ferieveke på Grindaheim. - Fest før alle idrettslago i Vang på Mjøsvang. - Årsmøte i Oppland bondelang, også på Mjøsvang. - Årsmøte i Vang Ysteri. - Hygge-kveld på Vang Kvileheim. - Valdres ungdomslags årsstevne i Høre. - Innspeling før N.R.K. på Grihamar-stølen. Dansespel på lands-kappleiken i Sogndal. - Valdreskveleven va med då St. Tomas-kjyrkja på Filefjell vart vigsla.

Som nr. 10 er gamaldansen på Åsvang oppsette. Den vart heldin annakor fredags kveld på vetrati’n. Hugsa e ’kji heilt feil va det han Torbjørn Wangensteen, - enn på Bøkko so me te vanle sa – so ivra so svært før desse tetake. Han va formann i ungdomslage ei ti då, o hadde gange kurs både i leik o gamaldans. Desse kveldad’n va trivele samkomo. Det va mest skuleungdom i 12- te 14-årsaldere ungdomslaget rådde over, men møtte upp gjorde dei o artigt va det o sjå ko gøtt dei kom overeins med dansepartnaro, sjøl um dei var både 70 o 80 år. Det gjekk kji so lengji før me fann ut at ogso andre instrument passa gøtt isamen mæ felun

Ette slek so e hugsa det, ska e her nevne noko tå di me ha vøre med på. August 65 Austlandskappleiken å Fagernes med Valdreskvelven so tilskipar. Fyste innspelinge i N.R.K vart gjorde 16.1.1967 i Oslo, o kom i følkemusikkhalvtima 5.2. sama år. I 1969 vart det uptake o sent over radio eit minneprogram um meisterspelemannen Ivar Ringestad. l desse uptake va det både samtale o spel. Ifrå Valdriskvelven var det Andris Dahle o Ola Grihamar senior o junior so va med. Ellers va det Torleiv Bolstad, Ola Bøe o Knut Trøen so va med. Laget va ogso med i konkurranse-tevling i lagspel i landskappleiken på Geilo o ogso i Sogndal noko seinare, med bra resultat. På Fagernes va det mange testellinga so laget va med på. Ei tå dei gjevaste va nøk 90 års dagen hass Olav Moe. Det vart gjort stor ære på han, med hesteskyss o felespel igjøno gatud’n. Slekt er ein fryd o minnast. Ei lignande ferd med hesteskyss o felespell, i frå Vølle, over Einangsyndet o te Slidreøyne va lage ogso med på, men føremåle her var jonsokfeiring. Men te bakers att te Fagrnes. Då Valdrisbanin feira 60-års jubileet sitt, va det Valdreskvelven so fekk den store æra o gå fere o spela dei store tøppad’n inn i Fagernes Hotell. Um ein ska dømme ette fotografia so kom i Aftenposten, Verdens Gang, med fleire, so fekk nøk Valdreskvelven den æra dei fortente o meire te. 0 so Strandefjord-dagad’n då, so vart haldne te kort år med juggel, spel o dans, mest heile veka. Her va Valdreskvelven med i alle år, men det er særleg eit år so har festa se i minne. Då vart det kåra ei Valdrisprinsesse, ei med goæ utdanning o goe språk-kunskapa, ei P.R. dame før Valdrisbygdo. Dette året va den utvalde tå Vangs-slekt. Bestefar hennar, han Eivind Bakken, hadde alle me so var med i spelemanns-lage hatt so snikkarlærar. Den dagen va han Sigbjørn Bernhoft Osa der med underhaldning. Det artigastø før us va at me fekk vera med o spela Vossavalsen so fellesnummer. Te slutt spelte Osa den Skotske sekkpipemarsje si, o i goe jord fall ho. Følkehopen klappa so det site att i øyro mino den dag i dag. Seinare på dage fekk me beskje om å avløyse Arnt Haugens kvartett, o då me kom, vart det ogso 2 slåtta i samspel med dei. Ein journalist knipsa eit bilete tå dessa utvia gruppun o hugsa e ’kji feil, kom det ogso lite i avisa um det. Det er inkji berre Fagernes so telle. Beitostølen må ogso nevnast. Fyrste gønge me var på Beito høgfjellshotell, va det Eiliv Odde-Hauge so tok imot us. Han virka nøk lite so ein PR-mann der då.

Den dagen var me ogso o besåg heimen åt meistersplemanne, Nils Beitohaugen, o spela inni støgun hass, o ve minnesteine. Ein kveld i Ridder-rennvekun spelte me ogso te dans. Elles spelte me manga gønge på Helsesportsentere. Det va trivele o sjå, kost dei fryda se på dansegølve dei kveldadn med både med o utta rullestol. Det er så mangt o minnast. Mange hyggelige spell-kvelda hadde me på Høgeset Leirskule isaman med lærar Gjeldokk o elevo hass. På eit fylkesting-møte på Tyinhølma spelte me ogso, men herifrå hugsa e ’kji stort anna enn at ordførarn i Nordre Land kom o delte ut gratis kort på to pjoltra te kor tå, us.

Te slutt ska e kort nevne ein tur te Hardanger i midten tå 60-åro. Det va overnatting i Granvin med festle samver o spel både tå våro o daris lag. Der fekk me høyre samspel tå Anders Kjerland o døtte hass, ho Ingeleiv Kvammen Kjerland. Det gjekk an o høyre på dei. På heimvege va me innum Vossevangen o kvilte lite. Sia vart det ein liten stopp i Myrkedalen, upp mot Vikafjellet ved minnestein te Sjur Helgeland. Torleiv Bolstad va med på desse ture. Fela has kom fram, o musikk te minne um Sjur Helgeland fløymde varle o fint ut.

Ette at han Torleiv Bolstad fall burt, 10.2.79, vart det han Trygve Bolstad so fekk jobben so instruktør i dei førskjellige spel o danselago her i Valdris. Han var både ung o energisk, kort o gøtt: Rett mann på rett plass. I Valdreskvelven hadde det tynnast i rekkjo. Mange hadde følle burt dei siste åre. Me so va att tok te o bli før gamle o dorske te o verve nye o yngre krefto. Han Trygve meinte det kanskji ville rette se noko um ein gjekk burt ifrå o ha berre spelemenna so medlemme. Um ein tok med dansara ogso vart det snart fleire, meinte han. Dette va nøk ein goe tanke. På møte i lage den 12.1.83, vart det einstemmig vedtake at navnet skulda førandras te "Valdriskvelven spel- og danselag", o at eiga skulde gå over te dei utvia lage. Møteboke va undeskreve tå Knut Hemsing, Boye 0. Wangensteen, Birger Bøe, Lars O. Wangensteen, Arvid Jacobsen Myhre.

Den 24.1.83 va det telyst møte på Åsvang. Det møtte 19 personar, o navnet, Valdreskvelven Spel- og Dansarlag vart godkjent. 8 lov-paragrafa vart godtakne. Te styre vart valgt:

Formann Nils Rogn.

Styremedlemmer: Kari Hagaseth, Ola Grihamar,Knut Skeie og Birger Bøe.

Laget ha gange gøtt, o medlemslista ha vørte lange, 50-60 medlemme.

Det ha vøre kurs o andre aktiviteta i større måløstøkk enn før. Nøkre svært unge ha ogso take te o klunke på fela. Då må me tru at rekrutteringe er sikra. Laget har ogso kjøpt inn ein langeleik, so me får tru at ogso langeleikspelet tæ se upp at her i Vang. På siste årsmøte no i -87 sa Nils Rogn frå se attval, o Kari Hagaseth vart nye formann.

Då står det berre att o ynskii at lykka vil slå te før Valdreskvelven Spel- og Danselag i åro so kjem.